Libya’da Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde tanınan ve meşru hükümet olan Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) bağlı güçler 18 Mayıs 2020’de Vatiyye Hava Üssü’nü darbeci Halife Hafter’e bağlı güçlerden temizleyerek tekrar kontrol altına almıştı. Daha sonraki süreçte onarım faaliyetleri tamamlanan Vatiyye Hava Üssü’ne Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından hava savunma sistemleri konuşlandırılmış ve Temmuz 2020 itibariyle de uçuşlar başlamıştı.
İlk uçak 18 Temmuz’da indi
Üssün ele geçirilmesi sonrasında Türkiye ve Libya arasında askeri kargo uçakları ile bir hava köprüsü oluşturuldu.
Defence Turk’te yer alan habere göre, Temmuz 2020 itibariyle TSK’ya ait nakliye uçakları doğrudan Vatiyye Hava Üssü’ne uçuş gerçekleştirmeye başladı. Bu süreçte 18 Temmuz 2020 tarihinde TSK’ya ait C130E nakliye uçağı Vatiyye Hava Üssü’ne uçuş gerçekleştirdi. Konya’dan kalkış yapan C-130E nakliye uçağı Vatiyye Hava Üssü’ne ulaştı. Son olarak 20 Temmuz 2020’de TSK’ya ait C130E nakliye uçağı Vatiyye Hava Üssü’ne uçuş gerçekleştirdi. Gaziantep’ten kalkış yaptığı değerlendirilen nakliye uçağı 20 Temmuz günü sabah saatlerinde Vatiyye Hava Üssü’ne ulaştı.
Nakliye uçakları kullanılmaya başlandı
TSK tarafından Libya’ya gerçekleştirilen nakliye uçağı ile sevkiyatlarda envanterdeki en fazla yük taşıma kapasitesine sahip A400M nakliye uçakları da bu süreçte aktif olarak kullanılmaya başlandı. Bu bağlamda Temmuz 2020 içerisinde Türkiye’den Libya’ya ilk kez A400M nakliye uçakları ile uçuş gerçekleştirildi. A400M maksimum 37 ton yük taşırken hava köprüsünde görev alan Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki C-130 ise maksimum 20 ton yük taşıyabiliyor.
Libya ve Türkiye arasında hava köprüsü
21 Mayıs’ı 22 Mayıs’a bağlayan gece sivil hava trafik takip sitelerinde Türkiye’den kalkan C-130 Hercules nakliye uçağı görünmüştü. Uçak Türk askerlerinin konuşlu olduğu belirtilen Libya’daki Misrata askeri üssüne iniş gerçekleştirmişti. 23 Mayıs 2020’de ise İstanbul’dan kalkan 2 adet C-130 nakliye uçağı ve arkalarından havalanarak aynı rotayı takip eden 2 adet C-17 Globemaster III askeri nakliye uçağı Libya’ya gitmişti. 24 Mayıs tarihinde bir C-130 uçuşu daha gerçekleşti. Takip eden günlerde de özellikle C-130 nakliye uçakları ile Libya ve Türkiye arasındaki uçuşlar devam etmişti.
Mayıs 2020’de Libya ve Türkiye arasında C-130 nakliye uçakları ile en az 15, C-17 Globemaster III uçakları ile ise en az 2 uçuş gerçekleştirildi.
Jufra hava üssünde Rus savaş uçakları görülmüştü
ABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM) tarafından 26 Mayıs tarihinde yaptığı açıklamada, Moskova’nın yakın zamanda Libya’ya savaş uçağı konuşlandırdığını ve Rus devlet destekli özel paralı askerlere destek verdiğini belirtmişti. AFRICOM tarafından paylaşılan uydu görüntülerinde Jufra hava üssünde Rus yapımı MiG-29, Su-24 ve Su-35 tipi savaş uçakları görülmüştü.
Kritik üs: Vatiyye
Çeşitli yerli ve yabancı kaynaklarca Türkiye’nin Vatiyye üssüne birlik kaydıracağı ve hatta üsse F-16 savaş uçakları yerleştireceği belirtilmişti. 2. Dünya Savaşı’nda ABD tarafından inşa edilen Vatiyye Hava Üssü boyutu ve konumu itibariyle kritik öneme sahip.
Rusya’nın bölgeye de-facto olarak yerleşmesi ile Libya yeni bir açmaza sürükleniyor. Hafter güçlerinin Vatiyye’nin düşüşü ile başlayan geri çekilmesi durdu. Bölgede barış görüşmeleri ile ilgili söylentiler dillendirildi. Ancak özellikle savaş uçaklarının konuşlandırılması dahil yoğun silahlanma bölgedeki havanın ısınacağına işaret ediyor.
Bu kapsamda Libya’ya yapılan sevkiyatlar, Türkiye’nin Trablus’un ve bölgedeki unsurlarının güvenliği birincil sebep olmak üzere bölgede daha fazla bayrak göstereceği ve belki de ateş destek faaliyetlerinde bulunacağının işareti olarak algılanıyor.
Türk Silahlı Kuvvetleri, 4 Temmuz 2020 tarihinde Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçleri tarafından kontrol altına alınan Vatiyye Askeri Hava Üssü’ne MIM-23B Hawk hava savunma sistemleri konuşlandırmıştı.