TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener “2020 yılı, Kovid-19 salgını nedeniyle büyük değişimlerin yaşandığı bir yıl olarak tarih kitaplarına girdi. Havacılık otoritelerinin virüsün yayılmasını yavaşlatmak için yılın ikinci çeyreğinde uluslararası uçuşları tamamen durdurması nedeniyle küresel havacılığın hacmi bu dönemde neredeyse sıfıra düştü.
İkinci çeyrekte alınan uçuş kısıtlaması önlemleri üçüncü çeyrekte bir miktar hafifletildi ve buna bağlı olarak 2020’nin üçüncü çeyreğinde TAV Havalimanları’nın dış hat yolcu trafiğinde kuvvetli bir toparlanma dönemi yaşadık. Bununla birlikte, faaliyette olduğumuz coğrafyalar da dahil olmak üzere çoğu ülke arasında ticari seyahat kısıtlamaları hala devam ediyor. Ticari seyahate izin veren ülkelerin çoğunda da yolcuların varış yaptıkları ülkede bir karantina dönemi geçirmesi ve uçağa binmeden önce de Kovid-negatif test sonucu belgelemesi bekleniyor. Bu uygulamaların bir sonucu olarak kısıtlamasız karşılıklı seyahat imkanı hala çok az ülke arasında bulunuyor.
Sene içinde farklı derecelerde uygulanan seyahat kısıtlamaları nedeniyle 2020 yılında hizmet verdiğimiz yolcu sayısı 2019’a göre yüzde 70 oranında düştü. Dünyanın dört bir yanındaki havalimanı işletmecileri ve havayollarından oluşan sektörün tüm bileşenleri de benzer bir yıl geçirdi. Sektör, 2020’nin Aralık ayında başlayan aşılamaların 2021 yılı içinde kritik bir eşiği aşması ile birlikte, senenin ikinci yarısına doğru ticari uçuş kısıtlamalarının kalkmasını bekliyor.
Kriz nedeniyle ciromuzda yaşanan düşüşe giderler tarafında çok hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verdik. 2020’nin Nisan-Aralık ayları arasındaki dokuz aylık sürede faaliyet giderlerimizi(*) yüzde 50 oranında azaltmayı başardık. Tüm yıl için faaliyet giderlerinde sağladığımız düşüş yüzde 41 oldu. Her ne kadar tüm gider kalemlerinde önemli kesintiler yapmayı başarmış olsak da, faaliyet giderlerimizdeki en büyük azalmayı yönetim kademesi dahil tüm çalışanlarımızın, hükümetlerin verdiği kısmi çalışma desteklerinden de yararlanarak, sene içinde ücretsiz izin kullanması ile mümkün oldu. Bu nedenle, çalışanlarımıza ve iş ortaklarımıza krizle mücadelemize yaptıkları katkı için bir kez daha teşekkür etmek isterim.
Yatırımcılarımıza daha önce, sözleşmelerimizde pandemilerin çok açık bir şekilde bir ‘Mücbir Sebep’ olarak tanımlandığını ve portföyümüzdeki havalimanlarında meydana gelen kayıp operasyon sürelerini telafi etmek için düzenleyici havacılık otoritelerimize Mücbir Sebep başvuruları yaptığımızı bildirmiştik. Türkiye’deki havalimanlarımız için başvurularımız sonuçlandı. Türkiye’de işlettiğimiz tüm havalimanlarının işletme süreleri ikişer sene uzatıldı ve 2022 kira ödemeleri 2024’e ertelendi.
Türkiye, Tunus ve Makedonya’daki havalimanlarımız Temmuz 2020’den beri açık bulunuyor. Gürcistan’daki havalimanlarımız ise hala sadece sınırlı bir miktarda ülkeyle uçuşlara açık. İlk Umre yolcularını Ocak ayında karşılayan Medine Havalimanı’nın Mart ayı sonunda tam açılışını bekliyoruz. Zagreb Havalimanı salgın süresince açık kaldı.
Sınırların yeniden açılmasından sonra uluslararası yolcu trafiği hacmini belirleyen en önemli etken, ülkelerin birbirlerini karşılıklı güvenli destinasyon listelerine (yeşil liste) alması oluyor. Her ülke, kendi belirlediği yeşil listeye giren ülkelerden karantina gereksinimi olmadan yolcu kabul ediyor. İki ülkenin birbirini karşılıklı yeşil listeye almasıyla birlikte ticari seyahat trafiğinde anlamlı bir artış başlıyor. Türkiye ile karşılıklı yeşil listede bulunan ülke sayısı arttıkça üçüncü çeyrek trafiğinde önemli bir toparlanma gördük. Ancak, Türkiye’ye en çok turist gönderen ülkeler arasında bulunan İngiltere ve Almanya dördüncü çeyrekte seyahati yeniden kısıtlamalara tabi kıldı.
Eylül 2020 itibariyle, Türkiye’deki havalimanlarımız, Türkiye ile kısıtlamasız seyahat olanağı sağlayan karşılıklı yeşil listelerde yer alan sınırlı sayıda ülkeden yolcuyu ağırladı. Yolcularımızın geldiği ülke sayısı oldukça az olmasına rağmen, Eylül ayında Bodrum 2019 yolcusunun yüzde 59’una, Antalya ise yüzde 45’ine ulaştı.
Bu gerçekleşmeler, seyahat kısıtlamalarının kalkması durumunda portföyümüzün ekseriyetini oluşturan tatil destinasyonlarına pandemi koşullarına rağmen güçlü bir talep olduğunu açıkça gösteriyor. Buna ek olarak, sektör uzmanları genel olarak önümüzdeki dönemde kısa mesafeli uçuşların, uzun mesafe uçuşlardan ve tatil nedenli seyahatlerin de iş seyahatlerinden daha hızlı iyileşmesini bekliyor. Genellikle kısa mesafeli tatil destinasyonlarına hizmet veren portföyümüzdeki havalimanları bu nedenle önümüzdeki dönemde seyahat kısıtlamalarının kalkmasıyla hızlı bir toparlanma potansiyeline sahip bulunuyor.
Almatı Havalimanı, tüm sektör için oldukça zor geçen 2020 yılını defansif iş modeli sayesinde net kârla kapadı. Çin ve Avrupa arasındaki Yeni İpek Yolu’nun ana kargo merkezlerinden biri olma potansiyeline sahip stratejik bir konumda bulunan Almatı’nın, kira ödemesi olmaması ve yenileme riski bulunmaması nedeniyle, TAV’ın geleceğine önemli bir büyüme katkısı yapmasını bekliyoruz.
Kısa süre içerisinde sonuçlandırılmasını beklediğimiz Tunus borç yapılandırmasının detaylarını anlaşma kapandığında açıklayacağız. Bu yeniden yapılanma ile Tunus’ta bizim için önemli bir miktarda değer ortaya çıkmasını bekliyoruz.
2020 yılı, dünyanın yakın tarihte tanık olduğu en zorlu yıllardan biriydi. Her birimiz sene içinde farklı şekillerde çetin sınavlardan geçtik ama aynı zamanda çoğumuz da bu sayede ailelerimizle daha fazla zaman geçirme fırsatına sahip olduk. TAV olarak, bu süreçte, çalışanlarımızın yanında olmak ve endişelerini gidermek için elimizden gelen her şeyi yaptık. Bir dünya markası haline gelen TAV, güçlü bilançosundan, çalışanlarının yüksek gayretlerinden ve hissedarlarının sarsılmaz desteğinden aldığı güçle bu salgını ve eşi benzeri görülmemiş etkilerini başarıyla yönetmeye devam edecek. TAV markasını emekleri ve destekleriyle bugünlere getiren çalışanlarımıza, iş ortaklarımıza ve hissedarlarımıza en içten şükranlarımı sunuyorum” dedi.