30’dan fazla ülkenin Rus uçaklarına hava sahasını kapatmasının ardından Rusya, sivil filolarda uçan kiralık uçakları kendi tesciline geçirdi ve dış hat uçuşlarını Rusya üretimi uçaklarla yapmaya karar verdi. Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) son aldığı kararla bu durumun önüne geçmeye çalışıyor. Rus yetkililer ise yaptıkları açıklamada İran modelini örnek alacaklarını belirtti. Uzmanlar, kararın etkilerine dikkat çekti.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmek amacıyla başlattığı saldırının ardından art arda gelen yaptırımlar, Rus sivil havacılık endüstrisini ciddi şekilde etkiliyor. Şu an için iç hat uçuşlarında bir problem yaşanmıyor olsa da dış hat uçuşları söz konusu olduğunda Rus uçaklarına kapatılan hava sahaları ve Rus uçaklarının lisanslarının iptal edilmesi, bu alanda telafi edilmesi zor aksaklıklara sebep olabilir. Öte yandan uçuşların yapılamaması sebebiyle birçok Rus pilotun ülkeden ayrılmaya hazırlandığı iddiası gündemde.
Uzmanlar İran’a uygulanan ambargoları hatırlatarak, Rus sivil havacılık endüstrisinde de İran’da yaşananlara benzer gelişmeler yaşanabileceğini belirtiyor. Önümüzdeki süreçte Rus merkezli havayolu şirketlerinin filolarında küçülmeye gideceği ve yere indirdiği uçakları yedek parça amaçlı kullanacağı tahmin ediliyor.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Uçak Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan’da Rus sivil havacılığı için kötü günlerin kapıda olduğunu belirtti ve Rusya’nın çözüm olarak düşündüğü yöntemlerin etkili olmayacağını dile getirdi.
‘PİLOTLARIMIZIN GİTMESİ HAVACILIĞIMIZIN BİTMESİ ANLAMINA GELİR’
Rusya Ulaştırma Bakanı Vitaly Savelyev, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamalarda, yaptırımların ardından Rus sivil havacılığının nasıl bir yol izleyeceğini açıkladı. Savelyev, açıklamalarına mevcut durum hakkında bilgi vererek başladı ve “Yaptırımlardan önce Rus havayolları bin 276 uçağa sahipti. 78 uçağa yurtdışında el konuldu. Bu uçaklar artık Rusya’ya dönemeyecek. Şu an dış hat uçuşlarımızın hepsini Rusya’da üretilen veya kiralık olmayan uçaklar ile gerçekleştiriyoruz” şeklinde konuştu.
Rus Havayollarına ait filoda bulunan 800’e yakın uçağın yabancı şirketlerden kiralanmış olduğunu belirten Savelyev, yaptırımların ardından bu uçakların Rusya’da yeniden tescil edildiğini ve Rus şirketler tarafından sigortalandıklarını belirtti. Savelyev “Bu uçaklar önümüzdeki birkaç ay boyunca iç hat uçuşlarında kullanılacak. Yedek parça ihtiyacı doğmaya başladıkça operasyonlar zorlaşacak” dedi.
Uçuşların aksaması ile Rus pilotların ülkeden ayrılma riski olduğunu belirten Savelyev, “Bu konuda umutlarımızı kaybetmedik. Pilotlarımızı ülkede tutmak için elimizden geleni yapacağız. Bu insanların Rusya’dan ayrılması havacılığımızın bitmesi anlamına gelir” şeklinde konuştu
‘İRAN’I ÖRNEK ALACAĞIZ’
Yaptırımların ardından Rus sivil havacılığının İran’ı örnek alacağını belirten Ulaştırma Bakanı Savelyev, “Şu an bizim için izlenebilecek en mantıklı yol İran örneği. Bu sebeple İran modelini baz alacağız. İran Havacılık endüstrisine 1995 yılından bu yana ambargo uygulanıyor ama bugün hala uçak uçurabiliyorlar. Yaklaşık 15 havacılık şirketleri var ve bu sayede yedek parça, bakım onarım işlerini yapabiliyorlar. Bu noktada İran bizim için iyi bir model olacak” dedi.
Uçuşların aksaması ile Rus pilotların ülkeden ayrılma riski olduğunu belirten Savelyev, “Bu konuda umutlarımızı kaybetmedik. Pilotlarımızı ülkede tutmak için elimizden geleni yapacağız. Bu insanların Rusya’dan ayrılması havacılığımızın bitmesi anlamına gelir” şeklinde konuştu.
EASA’DAN TESCİL HAMLESİ
Rusya içinde bulunduğu duruma çözüm olarak Rus yapısı yolcu uçaklarının üretimini arttırmayı planlarken Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı EASA’nın Rus uçaklarının uçuşa elverişlilik sertifikalarını iptal etti.
Rusya Başbakan Yardımcısı Yury Borisov, EASA kararından önce Rusya’nın kısa vadede mevcut sorunları Il-96 ve Tu-214 gibi uçaklarla çözmeye çalışacağını, uzun vadede ise MC-21 ve SSJ-100 bölgesel yolcu uçaklarının sıkıntıları gidereceğini açıklamıştı.
‘İRAN’I ÖRNEK ALACAĞIZ’
Yaptırımların ardından Rus sivil havacılığının İran’ı örnek alacağını belirten Ulaştırma Bakanı Savelyev, “Şu an bizim için izlenebilecek en mantıklı yol İran örneği. Bu sebeple İran modelini baz alacağız. İran Havacılık endüstrisine 1995 yılından bu yana ambargo uygulanıyor ama bugün hala uçak uçurabiliyorlar. Yaklaşık 15 havacılık şirketleri var ve bu sayede yedek parça, bakım onarım işlerini yapabiliyorlar. Bu noktada İran bizim için iyi bir model olacak” dedi.
Rusya Başbakan Yardımcısı Yury Borisov, EASA kararından önce Rusya’nın kısa vadede mevcut sorunları Il-96 ve Tu-214 gibi uçaklarla çözmeye çalışacağını, uzun vadede ise MC-21 ve SSJ-100 bölgesel yolcu uçaklarının sıkıntıları gidereceğini açıklamıştı.
‘RUSYA’NIN BU KRİZİ AŞMASI ÇOK ZOR’
Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, Rus havayollarının dış hat yolcularının önemli bir kısmını yabancı havayolu şirketlere kaptırabileceğini ve mevcut krizi aşmasının çok zor olduğunu belirtti. Kuşhan, “Hiç tartışmasız olarak bu boşluk normal şartlarda karşı taraf ülkeleri tarafından doldurulur. Ancak bu da artık mümkün değildir. Çünkü yapılan yaptırımlardan dolayı Rus şirketler şu anda batı ülkelerine uçamıyor. Zaten uçuşlar durmamış olsa bile uçuşa elverişlilik sertifikası bulunmayan uçaklar ile hiçbir ülkeye uçamazlar. Öyle görülüyor ki, kısa vadede, hatta orta vadede Rusya, dolayısıyla dünya, Rus uçaklarının uçamaması ile oluşacak krizi aşamayacaktır” dedi.
‘RUS YAPISI UÇAKLARIN KRİTİK PARÇALARI BATI’DAN ALINIYOR’
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün tüm dünyada havacılık ile ilgili düzenlemeleri yaptığını belirten Kuşhan, “Rusya, Çin, Hindistan gibi büyük ülkeler de bu yapının birer üyesi. Hatta İran bile bu örgütün bir üyesi. Dolayısıyla tüm dünya havacılığı da bu kurallara uymak zorunda. Bu kurallara, göre bir yolcu uçağı hizmete girecekse tamamen denetimli ve sertifikalı üreticiler ve yan üreticiler tarafından üretilmelidir ve dünyanın yükselen değeri Çin de bile bu kurallardan dolayı %100 Çin malı bir uçak üretilmiyor. Rusya ve Çin’de AIRBUS ile BOEING ürünlerine rakip olacak uçaklar üretiliyor olsa da her iki ülkede bu konuda kritik parçalar söz konusu olduğunda şu an batıya bağımlı durumdalar. Örnek vermek gerekirse günümüzde Çin’de üretilen bir uçağın %20 sinin Çin malı olduğunu görüyoruz. Kısacası Rus ve Çin yapımı uçakların Dünya uçak pazarına girip bir pay sahibi olmaları, neredeyse imkansızdır. Söz konusu bu ülkelerin kendi uçaklarını kullanım oranları bile çok düşüktür” dedi ve Rusya’nın alternatif olarak düşündüğü seçeneklerinde çözüm olmaktan uzak olduğunu belirtti. (Milliyet)
