Gazeteci Reha Muhtar‘ın havalimanında yaşadığı ve “Siz zulmetmeyi nereden öğrendiniz?” çığlıklarıyla gündem olan tartışma, havacılık dünyasının en korkulan yaptırımlarından birini yeniden gündeme getirdi: Kara Liste (Blacklist). Peki, bir yolcunun “istenmeyen adam” ilan edilmesi ne anlama geliyor ve o listeye girenleri nasıl bir son bekliyor?
Reha Muhtar’ın yaşadığı olayın ardından “Acaba kara listeye alınır mı?” soruları sorulurken, THY gibi dev havayollarının bu konudaki tavizsiz duruşu biliniyor. Bu liste, bir havayolunun “Ben bu yolcuyu bir daha uçağıma almayacağım” demesinin en resmi yolu.
Kara Liste Tam Olarak Nedir?
Basitçe söylemek gerekirse bu, havayolunun uyguladığı en ciddi yaptırım, bir uçuş yasağıdır. Havayolu, ilgili yolcuyu “istenmeyen yolcu” olarak tanımlar. Bu kararın alınması için yolcunun, havalimanında veya binlerce feet yükseklikte ciddi bir olaya karışmış olması gerekir.
Reha Muhtar vakasında olduğu gibi, personelin saygınlığına yönelik sert davranışlar veya uçuş güvenliğini tehlikeye atan eylemler, bu süreci tetikleyen ana faktörlerdir.
O Korkulan Listeye Girmenin Bedeli: Neden Kara Listeye Alınırsınız?
Bir yolcunun bu listeye girmesi için genellikle bardağı taşıran son bir damla gerekir. Havayolları bu kararı alırken son derece ciddidir çünkü bu, müşteriyi kaybetmekten öte, bir güvenlik protokolüdür.
İşte o listeye girmenize neden olabilecek başlıca “kırmızı çizgi” ihlalleri:
- Mürettebata Saldırı (Sıfır Tolerans): Kabin ekibine veya yer personeline yönelik her türlü fiziksel veya sözlü şiddet (küfür, tehdit, hakaret) en hızlı kara liste sebebidir.
- Güvenlik Kurallarını Çiğnemek: Sigara içmekte ısrar etmek, kemer bağlamamak, acil çıkış kapılarına müdahale etmek.
- Tehlikeli Davranışlar: Uçuş güvenliğini bilerek tehlikeye atacak herhangi bir eylem.
- Aşırı Alkol veya Madde Etkisi: Saldırgan davranışlar sergileyecek düzeyde alkollü veya uyuşturucu etkisinde olmak.
- Yasalara Aykırı Hareketler: Uçak içinde yasalara aykırı herhangi bir faaliyette bulunmak.
Sonuç Ne Olur? Bir Daha Asla Uçamayabilir misiniz?
Kara listeye alınma kararı, bir şirket içi disiplin kurulu ve havacılık otoritelerinin onayıyla alınır. Sonuçları ise ciddidir:
- İlgili yolcu, o havayolu şirketinin belirli bir süre (örn: 6 ay, 1 yıl) veya süresiz olarak tüm uçuşlarından men edilebilir.
- Daha da kötüsü, havayolları bu tür “sorunlu yolcu” bilgilerini diğer havayolları ve güvenlik birimleriyle paylaşabilir. Bu, bir havayolundan aldığınız yasağın, başka şirketlerin uçuşlarını da etkileyebileceği anlamına gelir.
Reha Muhtar’ın durumunda bir kara liste kararı alınıp alınmadığı bilinmese de, bu tür olaylar havayollarının güvenlik ve personel saygınlığı konusundaki tavizsiz duruşunu gösteren emsal kararlar olarak havacılık tarihine geçiyor.
