Helikopterler, pervaneleri sayesinde kaldırma kuvveti oluşturarak havalanabiliyor. Peki bir helikopter aynı sistemle tersten uçabilir mi? Gelin bu soruya birlikte yanıt verelim.
Eğitimli pilotların uçaklarıyla havada her türlü cüretkar manevraları yaptıkları bir hava gösterisine gittiyseniz, bu uçakların yaptığı ölüme meydan okuyan taklalar ve dönüşler sizi kesinlikle büyüler.
Bununla birlikte, baş aşağı uçmak, uçaklar için o kadar da alışılmadık bir durum değildir; savaş pilotları, hem hava gösterilerinde hem de sortilerde düzenli olarak bu yer çekimine meydan okuyan manevrayı yapabiliyor.
Peki aynı şey bir helikopterle yapılabilir mi? Bu soruya yanıt vermek için bazı teknik detaylara değinmemiz gerekiyor.
Helikopterler nasıl uçar
Bildiğiniz gibi bir helikopter, Dünya’nın yer çekiminin etkisiyle düşmesini engelleyen yukarı doğru bir kuvvet olan ‘kaldırma kuvveti’ oluşturarak uçar.
Kaldırma kuvveti, genellikle uçaklar ve helikopterler gibi havadaki herhangi bir aracın kanatları tarafından üretilir. Uçaklar kanatlarını kullandığı gibi, helikopterler de kaldırma oluşturmak için pervanelerini kullanır. Söz konusu pervaneler, çok yüksek hızlarda dönen metalik rotor kanatlarına yerleştirilmiştir.
Bu rotorların yaptığı şey, havayı aşağı doğru itmek, gövdeyi yukarı doğru iten ve helikopteri havada tutan büyük bir aşağı hava akımı yaratmaktır.
Helikopterler, kaldırma oluşturmak ve havada kalmak için rotorlarına güvendiğinden ve bu rotorlar yalnızca dönme eyleminde bulunduğundan, bir helikopterin ters çevrildiğinde bile uçmayı başarabileceğini varsayabiliriz.
Yani sorumuzun cevabı evet. Helikopterler ters bir şekilde de uçabilir. Ancak bu sandığınız kadar kolay bir işlem değil.
Ters uçmanın zorlukları
Ticari helikopterlerin çoğu, baş aşağı uçabilse de bu uçuşu uzun süre sürdüremezler. Nedeni oldukça basit: Bunu yapmak için tasarlanmamışlardır.
Bir helikopterin birkaç saniyeden fazla baş aşağı uçmasını sağlamak için, rotor kanatlarını gövdeye bağlayan eklemin, helikopterin yükünü kaldırabilecek şekilde yeniden tasarlanması ve güçlendirilmesi gerekir. Çünkü baş aşağı uçan bir helikopterin gövde yükü, tamamen pervaneye binecektir.
Ayrıca, pervanelerin de daha sert olması gerekir, böylece esnemezler, gövdeye çok yakın eğilmezler ve helikopterin ve içindeki herkesin güvenliğini tehlikeye atacak şekilde gövdeye çarpmazlar.
Son olarak, helikopterin motorunun, ters uçuş sırasında yakıtın ve yağlayıcıları düzgün bir şekilde yönlendirebilmesi için elden geçirilmesi gerekir.
Bu nedenlerle, baş aşağı uçabilecek şekilde tasarlanmış özel helikopterler vardır. Örneğin, Birleşik Krallık Ordusu Hava Kuvvetleri ve Kraliyet Donanması tarafından uçurulan Westland Lynx, bu helikoptere bir örnektir.
Bununla birlikte, kontrolleri yöneten uzman bir pilot olması koşuluyla günümüzün helikopterlerinin çoğu, her seferinde birkaç saniye baş aşağı uçabilir.
Uzman değilseniz, gerçek bir helikoptere takla attırmanın pek de iyi bir fikir olmadığını belirtelim.