Havalimanında uyuşturucu kontrolü, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda kamu sağlığını ve uçuş emniyetini korumaya yönelik çok katmanlı bir güvenlik önlemidir. Bu protokoller, güncel havacılık haberleri ve uluslararası düzenlemelere göre sürekli olarak güncellenir. Peki, bu kontroller tam olarak nasıl yapılır ve bir yolcu olarak bu süreçte nelerle karşılaşabilirsiniz?
KONTROLÜN AMACI: GÜVENLİK VE YASAL UYGULAMA
Havalimanlarındaki narkotik kontrollerinin birincil amacı, uluslararası uyuşturucu kaçakçılığı ağlarına darbe vurmak ve bu maddelerin topluma yayılmasını engellemektir. Gümrük Muhafaza ve Emniyet birimlerine bağlı özel ekipler, hem gelen hem de giden yolcu terminallerinde, kargo bölümlerinde ve bagaj alım alanlarında bu denetimleri 7/24 esasına göre yürütür. Bu kontroller, yasalara uyan sıradan yolcular için bir endişe kaynağı değil, herkesin güvenliğini sağlayan bir prosedürün parçasıdır.
HAVAALANINDA UYUŞTURUCU KONTROLÜ NASIL YAPILIR?
Uyuşturucu kontrolü tek bir yönteme dayanmaz. Güvenlik birimleri, en küçük bir şüpheyi bile bertaraf etmek için birden fazla teknolojiyi ve tekniği bir arada kullanır.
- 1. NARKOTİK K-9 KÖPEKLERİ Havalimanlarındaki uyuşturucu kontrollerinin en bilinen ve en etkili yöntemlerinden biri, özel eğitimli K-9 narkotik köpekleridir. Bu köpekler, insan burnunun algılayamayacağı kadar düşük seviyelerdeki narkotik madde kokularını almak üzere eğitilmiştir. Bagaj alım bantlarının etrafında, check-in sıralarında veya kargo alanlarında dolaşarak bagajları ve bazen yolcuları koklarlar. Bir köpeğin, bir valize veya yolcuya tepki vermesi (oturması veya havlaması), o bagajın detaylı bir fiziksel aramaya alınması için yeterli bir sebeptir.
- 2. X-RAY TARAMALARI VE PROFİL ANALİZİ Tüm bagajların geçtiği X-Ray cihazları sadece silah veya patlayıcı aramaz. Bu cihazları kullanan operatörler, narkotik maddelerin X-Ray görüntülerindeki yoğunluklarını ve organik yapılarını tanımak üzere özel eğitim alırlar. Ayrıca, bagajın içinde alışılmadık yoğunlukta objeler, paketler veya zulalanmış “zula” olarak tabir edilen özel gizli bölmeler olup olmadığını da analiz ederler.
- 3. İZ TESPİT CİHAZLARI (ETD) – (HALK DİLİNDE BARUT TESTİ) Yolcuların sıklıkla “barut testi” olarak bildiği bu işlem, aslında İz Tespit Cihazı (ETD – Explosives Trace Detection) ile yapılır. Güvenlik görevlileri, küçük bir pamuklu çubuk (swab) ile yolcuların el, kemer, ayakkabı veya el bagajının (özellikle laptop, tablet gibi elektronik cihazların) yüzeyinden örnek alırlar. Bu örnek makineye yerleştirildiğinde, cihaz saniyeler içinde bu yüzeyde patlayıcı madde kalıntısı olup olmadığını analiz eder. Bu makinelerin çoğu, aynı zamanda narkotik maddelerin (kokain, eroin, esrar vb.) en küçük izlerini bile tespit edebilecek çift modlu özelliğe sahiptir. Yani bu test, sadece patlayıcılar için değil, uyuşturucu takibi için de aktif olarak kullanılır.
- 4. RİSK ANALİZİ VE FİZİKSEL ARAMA Gümrük Muhafaza memurları ve güvenlik personeli, yolcuların davranışlarını, seyahat rotalarını (örneğin uyuşturucu üretiminin yoğun olduğu bir ülkeden gelmek) ve bilet bilgilerini analiz ederek bir risk profili çıkarabilir. Bu risk analizine takılan veya K-9 köpeğinin tepki verdiği ya da X-Ray’de şüpheli görüntü veren yolcular, daha detaylı bir kontrole tabi tutulur. Bu kontrol, bagajın tamamen boşaltılarak fiziksel olarak aranmasını veya yolcunun ayrı bir odaya alınarak üst aramasının (pat-down) yapılmasını içerebilir.
UYUŞTURUCU KONTROLÜNE GİRMEK NE DEMEKTİR?
Bazen yolcular, hiçbir şüpheli durum olmasa bile “random” (rastgele) seçilerek ikincil bir kontrole tabi tutulabilirler. Örneğin, güvenlikten geçerken rastgele seçilip ETD (iz tespit) testine tabi tutulabilirsiniz. Havaalanında uyuşturucu kontrolüne girmek, bir suçlu olduğunuz anlamına gelmez. Bu rastgele kontroller, güvenlik sisteminin öngörülemez olmasını sağlamak ve potansiyel kaçakçıları caydırmak için uygulanan standart bir prosedürdür. Bu durumda sakin kalarak güvenlik personelinin talimatlarına uymak, sürecin en hızlı şekilde tamamlanmasını sağlayacaktır.
SIKÇA SORULAN SORULAR (FAQ)
Havaalanında uyuşturucu kontrolü nasıl yapılır?
Narkotik K-9 köpekleri ile bagajların koklatılması, X-Ray taramaları, yolcu eşyalarından alınan sürüntü örneklerinin (iz tespit) analizi ve risk analizine dayalı fiziksel aramalar ile yapılır.
Uyuşturucu kontrolü nasıl yapılır?
Adli tıp ve sağlıkta genellikle kan, idrar veya saç örnekleri ile yapılır. Havalimanları gibi güvenlik noktalarında ise K-9 köpekleri, X-Ray taramaları ve eşyalar üzerindeki madde kalıntılarını analiz eden iz tespit cihazları (ETD) kullanılır.
Havaalanında barut testi neden yapılır?
Bu teste “İz Tespit” (ETD) denir ve sadece barut (patlayıcı) kalıntılarını değil, aynı zamanda narkotik (uyuşturucu) maddelerin de en küçük izlerini tespit etmek amacıyla yapılır. Bu, çift amaçlı bir güvenlik taramasıdır.
Havaalanına girerken neler yasaktır?
Kabin bagajında 100 ml’den büyük sıvılar, her türlü silah, patlayıcı madde, yanıcı ve parlayıcı maddeler, kesici-delici aletler (çakı, makas vb.) ve uluslararası yasalarla yasaklanmış narkotik maddelerin bulundurulması kesinlikle yasaktır.
