Her gün milyonlarca insanı taşıyan gökyüzü, ne yazık ki zaman zaman büyük trajedilere sahne olabiliyor. Son olarak, Hindistan’ın Ahmedabad kentinde Air India’ya ait bir Boeing 787 Dreamliner tipi yolcu uçağının düşmesi, havacılık dünyasında derin bir üzüntüye neden oldu. Londra’ya gitmekte olan ve içinde 242 yolcu ile mürettebat bulunan uçağın kalkıştan kısa bir süre sonra yerleşim yerine düşmesi sonucu 240’tan fazla kişi hayatını kaybettiği bildirildi. Bu acı olay, havacılık tarihinin en büyük felaketlerini bir kez daha hatırlatırken, geçmişte yaşanan derslerin ve güvenlik protokollerinin önemini vurguluyor.
HİNDİSTAN’DAKİ SON FACİA: BOEİNG 787 DREAMLİNER’IN İLK ÖLÜMCÜL KAZASI
12 Haziran 2025 tarihinde Hindistan’ın Ahmedabad kentinde meydana gelen Air India’ya ait Boeing 787 Dreamliner kazası, bu model uçak için ölümle sonuçlanan ilk kaza olarak kayıtlara geçti. İngiltere’ye gitmekte olan ve 242 yolcu ile mürettebatı taşıyan uçak, kalkıştan sadece 5 dakika sonra düştü. AP’nin haberine göre, olay yerindeki yetkililer, üniversite yurduna çarpan uçakta 240’tan fazla kişinin yaşamını yitirdiğini doğruladı. Bu trajedi, 21. yüzyılın en ölümcül hava felaketleri arasına girdi ve Boeing 787 Dreamliner modelinin geçmişteki teknik aksaklıklarıyla ilgili endişeleri yeniden gündeme getirdi.
HAVACILIK TARİHİNİN EN KARA LEKELERİ: EN ÇOK CAN KAYBININ YAŞANDIĞI KAZALAR
Havacılık sektörü, geçmişteki büyük felaketlerden ders çıkararak güvenlik standartlarını sürekli olarak geliştirmiştir. Ancak tarihe geçen bazı kazalar, neden oldukları büyük can kayıplarıyla hafızalara kazınmıştır:
- Tenerife Havalimanı Faciası (27 Mart 1977): 583 Can Kaybı Tenerife’de, İspanya’nın Kanarya Adaları’ndaki Los Rodeos Havalimanı’nda meydana gelen bu kaza, havacılık tarihinin en ölümcül kazasıdır. Yoğun sis ve yanlış anlaşılmalar zinciri sonucunda, pistte kalkışa geçen bir KLM Boeing 747 ile aynı pistte taksi yapmakta olan bir Pan Am Boeing 747 çarpıştı. Kazada iki uçaktaki toplam 583 kişi hayatını kaybetti. Bu facia, havacılık otoritelerini radyo iletişim kurallarını ve kokpit prosedürlerini (Crew Resource Management – CRM) değiştirmeye zorladı.
- Japan Airlines Uçuş 123 (12 Ağustos 1985): 520 Can Kaybı Tokyo’dan Osaka’ya giden Japan Airlines’a ait Boeing 747SR uçağı, kalkıştan 12 dakika sonra basınç düşmesi yaşadı ve 32 dakika sonra bir dağa çarparak düştü. Kazanın nedeni, yedi yıl önce yapılan hatalı bir tamir nedeniyle uçağın arka basınç perdesinin yırtılmasıydı. 524 kişiden sadece 4’ü kurtulabildi. Bu kaza, tek bir uçağın karıştığı en ölümcül kaza olarak tarihe geçti ve uçak bakımı ile yapısal bütünlüğün önemini bir kez daha ortaya koydu.
- Charkhi Dadri Çarpışması (12 Kasım 1996): 349 Can Kaybı Hindistan’ın Charkhi Dadri kasabası yakınlarında, Suudi Arabistan Havayolları’na ait Boeing 747 ile Kazakistan Havayolları’na ait Ilyushin Il-76 tipi iki uçağın havada çarpışması sonucu 349 kişi hayatını kaybetti. Kazanın ana nedeni, Kazakistan uçağının pilotunun verilen talimatın altında uçması ve iletişimdeki hatalardı. Bu olay, dünya havacılık otoritelerini hava trafik kontrolü ve uluslararası iletişim standartları konusunda yeni düzenlemeler yapmaya sevk etti.
KAZALARIN NEDENLERİ VE GÜVENLİK DERSLERİ: HER TRAJEDİ BİR DERS OLDU
Büyük uçak kazaları genellikle tek bir nedenden değil, insan hatası, mekanik arıza, hava koşulları veya terör eylemleri gibi birden fazla faktörün birleşimiyle meydana gelir. Ancak her trajedi, havacılık endüstrisi için bir ders niteliği taşımış ve güvenlik standartlarının artırılmasına yol açmıştır:
- İletişim ve Prosedürler: Tenerife faciası sonrası pilot ve hava trafik kontrolörleri arasındaki standart iletişim kuralları belirlendi.
- Bakım ve Yapısal Bütünlük: Japan Airlines kazası, bakım süreçlerindeki hataların uzun vadeli sonuçlarını gösterdi ve uçak üreticilerinin tasarım ve onarım standartlarını gözden geçirmesine yol açtı.
- Güvenlik Tehditleri: Air India Uçuş 182 ve Pan Am Uçuş 103 gibi terör saldırıları, havalimanı ve uçak içi güvenlik önlemlerinin radikal bir şekilde artırılmasına neden oldu.
HAVACILIK BUGÜN NEDEN GÜVENLİ?
Geçmişteki bu büyük trajedilere rağmen, havacılık bugün hala en güvenli ulaşım modlarından biridir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ve yerel sivil havacılık otoriteleri, bu kazalardan çıkarılan derslerle sürekli olarak güvenlik protokollerini, mürettebat eğitimlerini ve uçak bakım standartlarını güncel tutmaktadır. Yeni nesil uçaklar, gelişmiş aviyonik sistemler, otomatik pilotlar ve daha dayanıklı malzemelerle donatılmıştır. Her kaza, bağımsız soruşturmalarla detaylıca incelenir ve elde edilen bulgular, gelecekte benzer olayların yaşanmaması için tüm sektöre ders olur.
Hindistan’daki son facia ne kadar üzücü olsa da, havacılık endüstrisinin her zaman öğrenmeye ve güvenliği artırmaya devam edeceği unutulmamalıdır.
