Boeing ve Airbus’un uçak teslimat rakamları pandemi öncesi seviyelerin hala altında seyrediyor. Tedarik zincirindeki sorunlara rağmen 2023 yılı ile birlikte uçak endüstrisinde toparlanma işaretleri gelmeye başladı. İki büyük uçak üreticisi aylık bazda uçak üretim sayılarını yükseltme çabası içinde.
Dünyada hava yolu şirketlerinin büyüme planları ve uçuş hatlarına yeni rotalar ekleme hedefleri iki büyük uçak üreticisi Boeing ve Airbus’un üretim programlarıyla doğrudan ilişkili.
Boeing ve Airbus havayolu şirketlerinden gelen siparişleri karşılamak için de yoğun bir çalışma içinde. Ancak tedarik zincirinde yaşanan sorunlar nedeniyle üretici kuruluşlar ile havayolu şirketleri arasında teslim süreleriyle ilgili dönem dönem sorunlar da yaşanıyor.
Aylık bazda uçak üretim hızını artırma çalışmaları da devam ediyor. Kuzey Yarımküre’de yolcu talebinin arttığı ve uluslararası uçuşların hız kazandığı bir zamanda hava yolu şirketlerinin en büyük sorunu koltuk kapasitesini yeteri hızda büyütememe konusunda yoğunlaşıyor.
2021-2022 toparlanma dönemi
COVID-19 nedeniyle zorlu bir yıl olan 2020’nin ardından 2021 ve 2022, en büyük iki ticari uçak üreticisi için bir anlamda toparlanma dönemi oldu. Devam eden tedarik zinciri zorluklarına, enflasyona ve yüksek faiz oranlarına, işgücü kısıtlılığına ve Ukrayna’daki savaşa rağmen 2023 yılının ticari uçak imalat endüstrisi için toparlanmanın devam edeceği bir yıl olması bekleniyor.
Boeing ve Airbus’un uçak teslimat rakamları pandemi öncesi seviyelerin hala altında seyrediyor. Uzmanlara göre pandemi öncesi düzeylere 2025-26 zaman diliminden önce ulaşılması da güç görünüyor. Boeing pandemi öncesi yılda 806 jet teslim etmişti. Airbus’un tüm zamanların en yüksek teslimat rekoru ise 863 uçakla 2019’da kırılmıştı. 2023 Mart ayı rakamlarına bakıldığında Boeing ve Airbus, Mart 2023’te sırasıyla 64 ve 61 ticari jet teslim etti.
Boeing ve Airbus’ın 2023’ün ilk çeyreğinde toplam teslimatları ise sırasıyla 130 ve 127 oldu. 2022’de Airbus, Boeing’in 480 sevkiyatına kıyasla 663 uçak teslim ederek üst üste dördüncü yıl teslimatlarda önde yer aldı. 2021’de Boeing 340 ve Airbus 611 uçak teslim etti.
“Hedeflerimize ulaşacağız”
Boeing CEO’su Dave Calhoun, bu yılın ilk çeyrek sonuçlarını değerlendirirken “Sağlam bir ilk çeyrek performansı gösterdik ve istikrarımızı koruyoruz” dedi ve tedarik zinciri sorunlarına ilişkin olarak da “Tedarik zincirinde yaşanan zorluklara rağmen mesafe kaydetmeye devam ediyoruz; bu yıl için belirlediğimiz hedeflerin yanı sıra daha uzun vadeli hedeflerimize ulaşacağımıza eminiz.
Kilit pazarlarda güçlü bir talep var. Geliştirme programlarımızı ileriye taşımak, müşterilerimiz ve geleceğimiz için stratejik kabiliyetler yaratmak amacıyla yatırımlarımızı büyütüyoruz.” açıklamasını yaptı. 737 programı kapsamında Boeing bu yılsonuna kadar 400- 450 uçak sayısına ulaşmayı hedefliyor. Şirket, 737’lerde bu yılın sonuna kadar teslimat sayısını ayda 38’e, 2025/2026 zaman diliminde ise ayda 50’ye yükseltmeyi planlıyor.
Geniş gövdeli ve kıtalararası uçuş yapan Boeing 787 programı kapsamında ise mevcut durumda ayda üç uçak üretimi gerçekleşiyor. 787’lerde üretimin 2023’ün sonlarında ayda 5’e ve 2025/2026 zaman diliminde ayda 10’a çıkarılması hedefleniyor. Türk Hava Yolları’nın (THY) filosunda mevcut durumda 17 adet B787-9 Dreamliner yer alıyor.
THY’de 12 adet A350-900 uçak bulunuyor
Airbus’ın A350 serisi kıtalararası seyahatlerde dünyanın en modern ve verimli geniş gövdeli uçağı olarak biliniyor ve bugün üretimde olan herhangi bir ticari uçağın en uzun menzil kabiliyetini sunduğu belirtiliyor. Bu model uçak 16 bin 112 kilometre hiç durmadan uçma özelliğine sahip.
Nisan 2023 sonu itibarıyla A350 Ailesi, dünya çapında 54 müşteriden 928 kesin sipariş almış durumda.Şu anda yaklaşık 530 uçak, esas olarak uzun mesafeli rotalarda uçan 40 havayolunun filosunda bulunuyor. Türk Hava Yolları’nın 414’e ulaşan filosu içinde 12 adet A350- 900 yer alıyor. Airbus son olarak Filipin Hava Yolları(PAL)ile dokuz adet A350-1000 için anlaşma imzaladı. Lufthansa ise Mart ayında Airbus’a 15 adet A350 için sipariş verdi.
Bu yıl 720 ticari uçak üretmeyi planlıyor
Airbus İcra Kurulu Başkanı Guillaume Faury, “İlk çeyrek, özellikle ticari uçaklar için ürünlerimize olan güçlü talebi doğruladı. İlk çeyrekte 127 ticari uçak teslim ettik. Özellikle tedarik zincirindeki gerilimleri içeren olumsuz bir çalışma ortamıyla karşı karşıya kalmaya devam ediyoruz.
2023 programımız değişmedi. Ticari uçak teslimatları aynı hızda devam ediyor. Daha uzun vadeli dönüşüme odaklanmış durumdayız” dedi. Airbus’ın ilk çeyrekte brüt ticari uçak siparişleri toplam 156 oldu. İptallerden sonra net 142 uçak siparişi gerçekleşti. Airbus bu yıl toplam 720 ticari uçak üretmeyi hedefliyor.
Airbus A220 programı 2025’lerde önce aylık 9 ve ardından 14 uçak üretim hedefine doğru devam ediyor. A320 Ailesi programında ise Şirket, 2024 yılı sonuna kadar aylık bazda toplam 65 uçak üretimi gerçekleştirmeyi hedefliyor. Yakın zamanda Tianjin’e ikinci bir montaj hattı ekleme kararıyla birlikte Airbus’un 2026’da ayda 75 uçak üretme planları da hız kazanmış durumda. Şirket 2024 yılında A330 modeli için aylık 4 adet ve 2025 sonunda A350 için de 9 adet üretim hedefliyor.
