Uzun süredir beklemede olan Türkiye’nin F-35 Programı’ndan çıkartılmasının ardından ödediği 1,2 milyar dolarlık paranın iadesinde F-16 alımı konusundaki adım Biden yönetimi tarafından atıldı. Satışın ilk aşamasında Biden yönetimi, Kongre’den Türkiye’ye F-16 satışına onay vermesini istedi. Ancak bu adımla birlikte Yunanistan’a F-35 satış onayı da Kongre gündemine geliyor.
Süreç nasıl işleyecek
İlk etapta, ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’ye F-16 satışıyla ilgili kararını ön inceleme için Kongre’nin ilgili komitelerine iletti. Türkiye talebinde 40 adet Block 70 serisi F-16 alımı ve mevcut 70 adet Block 50 serisi uçağın Viper olarak adlandırılan modernizasyon projesiyle güncellenmesini talep etmişti.
İlk inceleme
İlk inceleme, İstihbarat ve Askeri Hizmetler Komitesi’nin resmi olmayan bildirimi inceleyip, iki hafta içinde bir sonuç açıklayacak. İki taraf arasındaki teknik görüşmeler geçtiğimiz günlerde sonuçlandı.
Menendez satışa karşı
Biden yönetimi, Türkiye’ye F-16 satışını desteklediğini açıklamıştı. Bu konuda Kongre üyeleri ile temas sürüyor. Senato Dış İlişkiler Komitesi Demokrat Başkanı Bob Menendez satışa karşı olduğunu açıklamıştı. Kongre’den onay gelmediği takdirde ABD Başkanı Biden bir kararname çıkararak Kongre’nin kararını baypas edebilir ve satışı onaylayabilir.
ABD’den Yunanistan’a F-35, Türkiye’ye F-16
Başkan Biden, Kongre’de Türkiye karşıtlığı yaklaşımın aşılması için birleşik bir adım atmayı planlıyor. Wall Street Journal’ın haberine göre anlaşmanın Kongre’de duyurulması, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun gelecek hafta Washington’a yapacağı ziyarete denk getirilecek.
NATO onayı şartı
Türkiye’ye yapılan satışta ayrıca 900’den fazla havadan havaya füze ve 800 bomba bulunuyor. Konuyla ilgili uzmanlar yaptığı yorumda Kongre’nin onayının Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç’in Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne katılımı konusundaki imzasına bağlı olduğuna dikkat çekiyor.
Ancak önceki gün PKK terör örgütü üyelerinin İsveç’te yaptıkları sonrasında ülkemizin bunu nasıl onaylayacağı ise soru işareti oluşturuyor.
Yunanistan’a 30 adet F-35
Bu anlaşma ile birlikte Yunanistan’ın 30 adetlik F-35 talebinin onaylanması bekleniyor. Yetkililer, hem Türkiye hem de Yunanistan için bildirimlerin zamanlamasını “tesadüf” olarak nitelendirirken, talebinin de kabul edilmesi halinde Atina’nın F-16 satışı konusundaki protestolarını bastırabileceğine inanıyor.
Resmi açıklama
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Kongre’ye resmi olarak bildirilinceye kadar ve bildirilmedikçe potansiyel silah transferleri hakkında bir politika meselesi olarak yorum yapmayı reddetti.
Dengeler ne olacak
Yunanistan, Fransa’dan gelişmiş elektronik sistemlere sahip Rafale savaş uçakları almasıyla birlikte Ege’de dengeleri değiştirmeye başlamıştı. Halen Yunan F-16’ları Viper olarak adlandırılan modernizasyona tabi tutuluyor. AESA radarı başta olmak üzere yeni nesil sistemler Yunanistan için önemli bir avantaj. Buna bir de 5’inci nesil F-35’lerin teslim edilmesi hava üstünlüğünün tamamen belirli bir dönem için Yunanistan’a geçmesi anlamına geliyor.
