İlk bakışta klasik roketlerle benzer görünseler de, balistik füzeler itki fazından sonra yerçekimiyle düşen özgün bir uçuş profiline sahiptir. Peki, balistik füze özellikleri neler ve bu platformlar ne kadar geniş bir etki alanına sahiptir? Ayrıntılar, füze sınıfı (kısa, orta, kıtalar arası) ve taşıdıkları harp başlığına göre değişiklik göstermekle birlikte, temel prensipler benzerdir.
Soğuk Savaş döneminden günümüze uzanan geliştirme programları, katı yakıt teknolojileri, rehberlik sistemleri ve çoklu bağımsız hedefleme kabiliyetleri (MIRV) ile balistik füzeleri adeta “cep stratejik silah” seviyesine taşımıştır. Bu noktada balistik füze etki alanı ne kadar sorusu, menzil kadar hedef hassasiyeti (CEP) ve harp başlığı tonajı faktörlerine de bağlıdır. Söz konusu sistemler yalnızca kara değil; denizaltı ve yüzey gemilerinden de fırlatılabildiğinden, kıtalar arası erişim imkânı sunar. Yüksek hız, terminal fazda savunma önlemlerini zora sokar—dolayısıyla modern hava savunma şemsiyesi, erken uyarı uyduları ve faz dizinli radarlarla entegre olarak balistik tehditleri önceden tespit etmeye çalışır.
BALİSTİK FÜZE ÖZELLİKLERİ NELER?
- Üç aşamalı uçuş profili: İtki (booster), serbest yörünge (midcourse), yeniden giriş (terminal)
- Katı veya sıvı yakıt motor seçenekleri (katı yakıt daha kısa hazırlık süresi sunar)
- Çoklu bağımsız yeniden giriş aracı (MIRV) taşıma kabiliyeti
- İnertial Navigation System (INS) + astro-hata düzeltme + GLONASS/GPS destekli yönlendirme
- Bağımsızlık için tünel rampası, mobil TEL veya denizaltı fırlatma opsiyonları
Bu özellikler, füzeye operasyon esnekliği ve reaksiyon hızında avantaj kazandırır. Terminal fazda atmosferik hava sürtünmesi nedeniyle oluşan plazma bulutu, radar izini azaltarak uzun menzilli savunma sistemlerinin hedef kilidini zorlaştırabilir.
BALİSTİK FÜZE HIZI
Balistik füze hızı fırlatma sırasında Mach 20’yi aşabilir; kıtalar arası balistik füzelerde (ICBM) yeniden giriş hızının Mach 22–24 bandında olduğu bildirilmektedir. Hız, harp başlığının ısı kalkanı performansını sınar ve savunma önleyicilerinin tepki süresini milisaniyelere indirir.
BALİSTİK FÜZE ETKİ ALANI NE KADAR ZARAR VERİR?
Balistik füze ne kadar zarar verir sorusu, taşınan harp başlığının türüne (konvansiyonel, nükleer, kimyasal) ve patlama noktasına bağlıdır. Nükleer başlıklarla donatılmış bir ICBM, yüzlerce kiloton TNT eşdeğeri enerji açığa çıkarabilir; bu da merkezden 5–10 km yarıçaplı bölgede tamamen yıkıcı etki anlamına gelir. Konvansiyonel başlıklı balistik füzeler ise genellikle derin tünel veya katmanlı bunker hedeflerine nüfuz için kullanılır.
BALİSTİK FÜZE KAÇ DAKİKA SÜRER?
Balistik füze kaç dakika sürer sorusu, menzile göre değişir. Kısa menzilli balistik füzeler (SRBM) 300 km’lik bir hedefi 6–7 dakikada vurabilirken; ICBM’ler 10 000+ km mesafeyi yaklaşık 30–35 dakikada kateder. Bu süre üç uçuş fazının toplamından oluşur: 2–3 dakikalık itki, 20–25 dakikalık uzay yörüngesi, 3–5 dakikalık terminal evre.
SIKÇA SORULAN SORULAR (FAQ)
Balistik ne demek füze?
Balistik füze, itki fazı sonrasında yörüngesini yerçekimine bırakarak hedefe serbest düşüşle ilerleyen uzun menzilli roket sistemini ifade eder.
Türkiye’de balistik füze var mı?
Türkiye, Bora ve Tayfun gibi kısa/orta menzilli balistik füze projelerini envantere kazandırmış, daha uzun menzil için Ar-Ge çalışmalarını sürdürmektedir.
İran’da balistik füze var mı?
Evet. İran, Sejjil ve Kheibar-Shekan gibi farklı menzillere sahip balistik füze sistemlerini envanterinde bulundurur.
Balistik füze hangi ülkelerde var?
ABD, Rusya, Çin, Fransa, Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore, İsrail, İran ve Türkiye gibi ülkeler çeşitli sınıflarda balistik füze kabiliyetine sahiptir.
