ABD, E-3 Sentry AWACS filosu yerine yeni bir E-7 Wedgetail filosu oluşturmak için gerekli süreyi kısaltmak için alternatif yollar arıyor
2021 yılının Kasım ayı içerisinde ABD’nin Hava Kuvvetleri bünyesinde bulundurduğu E-3 Sentry AWACS uçaklarının yetersiz kaldığı açıklanmış ve bu uçakların yenileri ile değişimi söz konusu olmuştu. Geride bıraktığımız Nisan ayının son evresinde ise ABD, E-7 Wedgetail HİK(Havadan Erken İhbar ve Kontrol) uçaklarını satın alacağını açıkladı. Açıklamanın ardından, Mayıs’ın ilk haftasında ise üretim ve teslimatın çok uzun süreceği ve yıllık mali planların aksama ihtimali gerekçeleri ile devlet yetkililerinden üretimin hızlandırılması talebi geldi.
ABD Hava Kuvvetleri’nin Boeing E-7 Wedgetail’i seçmesinin ardından ilk prototipin planlanan teslim tarihinin, 2027 mali yılına kadar hazır olamayacağı öngörülüyor. Breaking Defense’in aktardığı üzere ABD, Boeing ile 2023 mali yılı için bir sözleşme imzalamayı planlamakta ve yakın bir tarihte 2023 mali yılı için ayırılan bütçenin bir parçası olarak talep edilen 227 milyon dolarlık geliştirme fonunu kullanarak ilk “hızlı prototip uçağın” satın alınmasını finanse etmeye başlayacak. İkinci prototipin ise 2024 mali yılı içerisinde finanse edilmesi ve ardından 2025 yılı içerisinde üretim kararı alınması planlanıyor.
ABD’nin hızlı prototip ifadesini kullanması, Birleşik Krallık Kraliyet Hava Kuvvetleri için halihazırda üretimde olan uçağın tedarikini işaret ediyor, yine de 5 yıllık zaman dilimi birkaç ana sebepten dolaylı olarak aşılması zor gözükmekte.
Ordunun, uzun sürecek bir projeyi başlatma kararına gelen eleştirilere karşı, ABD Hava Kuvvetleri Sekreteri Frank Kendall tarafından durum değerlendirilmesi yapıldı. Yaptığı açıklamada Kendall; hava kuvvetlerinin 2023 mali yılı içerisinde Wedgetail için bir sözleşme imzalamasını, askerî kullanım için yapılandırılabilen Boeing 737-700NG jetleri için üretim hattında sıkışmasına yol açacağını ve üretimde aksamalara sebep olabileceğini açıkladı.
Ancak Kendall, “Zaman çizelgesi, yeni ticari uçaklar satın almamız ve ardından onları istediğimiz askerî platformlar olacak şekilde modernizasyondan geçirmemiz gerçeğinden kaynaklanıyor. Uçakları almak yaklaşık iki yıllık bir süreç ve ardından onları istediğimiz platformlara dönüştürmek ise iki yıllık başka bir süreç. Ancak uçağa daha erken erişim sağlamak için yapabileceğimiz şeyler bulunmakta.” ifadelerine yer vererek programın hızlandırma ihtimali olduğuna dikkat çekti.
Kendall, hızlı bir teslimat için Boeing ve diğer 737 Next Generation müşterileri ile ortak hareket edilebileceğini belirtti. Kendall’ın açıklamaları doğrultusunda ilk olarak Birleşik Krallık ve Avustralya ile iş birliğine gidilme ihtimali bulunabilir.
5 yılın artısı ve eksisi
Hava kuvvetlerinin şu anda üretimde olan bir uçağı satın almasının neden beş yıl süreceği ayrı bir soru işareti bırakırken, ABD’nin 2023 mali yılı bütçesi nezninde 15 adet E-3 AWACS uçağını emekliye ayırma planı ise tamamen mali duruma dayandırılmakta. 15 adet AWACS’ın hizmet dışı bırakılmasıyla birlikte, yılda yaklaşık 1 milyar dolar tasarruf edileceği açıklandı. Ancak ABD’ye rakip olarak görülen Çin Halk Cumhuriyeti’nin uçak boşluğu durumunda olası oluşturabileceği tehditlere karşı alınabilecek önlemlere ise henüz bir yanıt gelmedi.
Hava Kuvvetleri, Wedgetail’in Birleşik Krallık sürümünün, ABD’ye özgü yeteneklerle donatılacak ve değiştirilmiş bir versiyonunu satın almayı planlıyor. Hava Kuvvetleri sözcüsü Yüzbaşı Samantha Morrison ise uçağın iç dizaynı dahil; uçağın üst kısmına entegrasyonu gerçekleştirilecek olan radarın, uçak teslim tarihine bir uzatıcı bir etkisinin bulunmadığını açıkladı. Morrison, Hava Kuvvetleri’nin tahmini maliyeti 9,9 milyar dolar olan en az 18 adet E-7 uçağı satın almayı planladığını söyledi.
Bu uçaklar, şu anda 31 uçağa sahip olunan mevcut AWACS uçak envanterinin üçte ikisinden daha azının yerini alacak. Ayrıca gerekli toplam filo büyüklüğünün değerlendirmeye devam edildiği ve bunun da ilave E-7 satın almaya açık kapı bırakabileceği bildirildi. Boeing, ABD Hava Kuvvetleri’nin ilk 2 adet E-7 uçağını Birleşik Krallık için üretilen E-7 uçaklarının üretimine devam edilen Puget Sound, Wash.’da inşa edeceğini açıkladı. (Defenceturk)
