Uçak yolculukları, genellikle lüks, zarafet ve profesyonellik çağrıştırır. Kabin ekibi, kusursuz üniformaları içinde, yüksek maaşlı ve sürekli dünyayı gezen profesyoneller olarak algılanır. Ancak bu parlak imajın ardında, mesleğin zorlu ve pek bilinmeyen ekonomik gerçekleri yatar. Uçuş görevlileri, mesailerinin en stresli ve yoğun geçen kısmı olan uçağa biniş (boarding) sürecinde, çoğunlukla resmi olarak maaş almazlar. Bu durum, havacılık sektörünün uzun yıllardır uyguladığı ve çalışanların hakları konusunda tartışmalara yol açan, “blok saati” ödeme kuralından kaynaklanmaktadır.
“KAPI KAPANDI, MESAİ BAŞLADI”: HOSTESLERİN MAAŞININ GİZEMLİ KURALI
Bir uçuş görevlisinin maaşının hesaplanma şekli, karadaki çoğu meslekten farklıdır. Kabin ekibinin ödeme saati, genellikle uçağın havaalanı kapısına yanaşmasından (chock-in) kalkış için kapıdan ayrılmasına (chock-out) kadar geçen süre üzerinden hesaplanır. Bu kurala, sektörde “blok saati” veya “chock-to-chock” ödeme sistemi denir.
Bu kuralın en şaşırtıcı sonucu ise şudur: Uçuş görevlileri, uçağın kapıları açıldığı andan, tüm yolcular binişini tamamlayıp kabin kapısı kapanana kadar geçen sürede (genellikle 30 dakika ila 1 saat), resmi olarak tam maaş almazlar. Onların maaş saati, ancak uçağın kapısı kapandığında veya tekerlekleri hareket ettiğinde başlar. Bu, maaş çeklerinin sadece uçağın havada veya hareket halinde olduğu süreyi yansıttığı anlamına gelir.
GÖREVLİ, MAAŞSIZ ÇALIŞMA… EN ZORLU MESAİ NEDEN BEDELSİZ?
Uçağın biniş süresi (boarding) sırasında uçuş görevlilerinin yükü en ağırdır. İşte bu “ücretsiz” saatlerde yaptıkları kritik görevler:
- Güvenlik Kontrolleri: Motorlar çalışmadan çok önce, ekibin acil durum ekipmanlarını, yangın söndürücüleri, ilk yardım setlerini ve kapıların tahliyeye uygunluğunu kontrol etmesi gerekir. Bu kontroller, yasal olarak zorunludur ve maaş saati başlamadan yapılır.
- Yolcu Tarama ve Yönlendirme: Uçağın kapısında yolcuları karşılama (ki bu bir güvenlik taramasıdır), el bagajlarını yerleştirme ve koridorlarda oluşan karmaşayı yönetme.
- Bagaj Sıkıştırma ve Güvenlik: Baş üstü dolaplarındaki bagajları düzene sokma, kapakların kapanmasını sağlama ve kabin içindeki güvenliği teyit etme.
Bu süre, mesainin en stresli, en yorucu ve en kritik güvenlik anlarını içerir; ancak çoğu havayolu bu süreyi tam ücrete dahil etmez.
EKONOMİK GERÇEKLER VE YAŞAM TARZI
Bu ödeme yapısı, uçuş görevlilerinin kazançlarını doğrudan etkiler. Uzun bir uçuş günü, 12 saat sürebilir; ancak bu sürenin 2-3 saati yerde bekleme, biniş ve iniş sonrası işlemlerle geçtiği için, resmi olarak ödeme aldıkları süre daha düşüktür.
Bu durumu telafi etmek için havayolları genellikle pilotlara ve hosteslere “per diem” (günlük harcırah) ödemesi yapar veya dinlenme sürelerini yasal olarak karşılayan ek ödemeler sunar. Ancak bu ek ödemeler, yerde geçirilen sürenin karşılığı değildir. Bu durum, hosteslerin maaş çeklerini artırmak için daha fazla uçuş saati toplamaya odaklanmasına neden olur.
