ABD’nin, Türkiye’nin satın aldığı 4 adet F-35 savaş uçağıyla Luke Üssü’nde eğitimlere devam eden pilotlar ile teknik ve yer personelinin ülkeden ayrılması için 31 Temmuz’a kadar verdiği süre bu hafta doluyor. ABD’de bulunan 6’sı pilot yaklaşık 40 Hava Kuvvetleri personelinin dönüşü için, yapılan açıklamanın ertesi başlatılan planlama çalışmaları halen devam ediyor. Edinilen bilgiye göre, planlama çalışmalarının tamamlanmasını müteakip ABD’de bulunan personel vatana dönecek. 31 Temmuz’a kadar da tüm işlemler tamamlanmış olacak.
AÇIKLAMA VAR RESMİ BİLDİRİM YOK
Türkiye’nin F-35 program ortaklığını askıya alan ABD kararı konusunda ise halen Ankara’ya ulaşmış bir resmi bildirim, belge bulunmuyor. Program ortaklığından çıkarılma mı yahut başka bir müeyyide mi olduğu bu doğrultuda netleşmiş değil. F-35 projesine ilişkin görüşmeler, hem diplomatik kanaldan hem Savunma Sanayii Başkanlığı hem de askeri temaslar nezdinde devam ediyor. Projede görev üstlenen Türk savunma sanayii firmalarına yansımış bir olumsuzluk da şu ana kadar yok. Verilmiş olan siparişlere yönelik üretim ve teslimata devam ediliyor. Diplomatik görüşmeler neticesinde bu konuda da netlik sağlanacak ve gerekli planlamalar yapılacak.
TESLİMAT OLMAYACAK
Halen Luke Hava Üssü’nde bulunan ve Türkiye mülkiyetine geçirilmiş 4 F-35 uçağından Türkiye’ye gelebilen yok. ABD’nin açıklamasında teslimatlar donduruldu denirken, söz konusu 4 uçağın Türkiye’ye getirilmesine karşı da ABD’nin türlü zorlaştırma yöntemleri var. Uçakların varış güzergahının Türkiye olması halinde çeşitli nedenlerle kalkış izni verilmemesi, havada yakıt ikmali desteği sağlanmaması, Türkiye’den uçakların getirilmesi için gönderilebilecek Türk yakıt ikmal uçaklarının ülkeye sokulmaması gibi dolaylı yoldan çok sayıda yöntemin devreye sokulabileceğinin mesajları Amerikan yetkililer tarafından verilmiş durumda.
PARA İADESİ ZOR
Türkiye, ABD ile F-35 sorununu aşamazsa alternatif uçaklara ve milli üretime yoğunlaşmaya yönelecek. Ancak satın alınmış uçaklar için para iadesinin ise yıllar önce imzalanmış olan sözleşmelerin incelenmesi sonucu pek de mümkün olmadığı görüldü. Sözleşmede projeden ayrılma, çıkarılma gibi konularda ülkelerin hangi hukuki haklara sahip oldukları, tahkim mekanizması gibi konular yer almıyor. Her savunma ürünü sözleşmesinde olduğu gibi menfaatleri doğrultusunda devletleri baskı altında tutmaya yönelik açık kapılar bırakan Amerika bu konuda da ipleri eline almış durumda. Ancak ticari bir mesele olduğundan uluslararası düzeyde Türkiye’nin haklarını arayacağı platformlar ve bu konudaki yol ve yöntemler araştırılıyor.
[toggle title=”13’ü eğitim görecekti” state=”open”]Türkiye üretim programına ortak olduğu ve 100 adet siparişi bulunan F-35 savaş uçaklarından ilk 4’ünü teslim aldı. Uçaklar Türk Hava Kuvvetleri Envanteri’ne girdi. Teslim alınan ilk 4 uçağın, halihazırda, 2020 sonuna kadar ABD’de Luke Üssü’nde pilot eğitimleri için kalması planlanıyordu. 5. ve 6. uçaklar ise Kasım 2019’da Türkiye’ye intikal edeceklerdi. 2020 yılına kadar 13’ü pilot olmak üzere 333 personel eğitim alacaktı.[/toggle]
