Türkiye; ABD’nin birincil nitelikteki ortağı olduğu F-35 projesine, 2002’de uluslararası partner olarak katıldı. Projenin ortakları arasında ABD ve Türkiye’nin yanı sıra İtalya, Hollanda, Kanada, Norveç, Danimarka, Avustralya ve Birleşik Krallık yer aldı. Türkiye’nin daha sonra 116 uçağa çıkardığı 100 adet F-35 alması ve ilk uçakların 2017’de teslimi üzerinde anlaşma sağlandı. Türkiye, yeni nesil savaş uçağının üretiminde yedi savunma sanayii firması ile yer aldı. Bu firmalar; ASELSAN, TUSAŞ-TAİ, AYESAŞ, Kale Havacılık, ROKETSAN-TÜBİTAK, MİKES A.Ş. ve Alp Havacılık olarak sıralandı. Türkiye, böylece gövde üretiminden elektro optik hedef sistemine kadar uçağın önemli parçalarının üretimi süreçlerinde yer aldı.
F-16’lar gidiyor
Türk Hava Kuvvetleri, 2020’den itibaren önce F-4, ardından da F-16 savaş uçaklarını aşamalı olarak envanterinden çıkaracak. Ancak hava taarruz gücünde bir boşluğun doğmaması için bu uçakların yerine geçecek jetler önce envantere alınacak.
Bu planlama çerçevesinde de, iki jet tipi öne çıktı. Türkiye, 116 adet F-35 alımını planladı. 2017’de alınması planlanan ilk iki F-35 uçağının teslimi, 21 Haziran 2018’te yapıldı. Türkiye, aynı zamanda 2023’ten itibaren milli muharip uçağı TF-X’in üretimine başlayacak. Türkiye’nin hava gücünde 2020’den itibaren F-35 ile milli muharip uçak iki önemli unsuru oluşturacak.
Ağustos başında ABD yönetiminin Türkiye’de yargılanmasına devam edilen rahip Andrew Brunson’ın serbest bırakılmamasını gerekçe göstererek aldığı yaptırım kararından sonra yeni bir hamle de ABD Senatosu’ndan gelmişti. Senato, 2 Ağustos’ta Rusya’dan S-400 füze satın alınmasını gerekçe göstererek, Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarında yaptırım uygulanmasına ilişkin kararı Genel Kurul’da onaylamıştı. Metin, ABD Başkanı Donald Trump’ın onayıyla yasalaşmıştı. ABD Savunma Bakanlığı’nın F-35 ile ilgili raporu, Türkiye’ye yaptırım uygulanıp uygulanmayacağı konusunda belirleyici olacak. Raporun, 12-13 Kasım tarihlerinde hazırlanması bekleniyor. Ankara’da, raporun savaş uçağında bir sıkıntı yaratmayacağı beklentisi hakim.
332 personele eğitim
Türkiye, ortakları arasında yer aldığı F-35 projesi için bugüne kadar 900 milyon dolar harcama yaptı. İlk iki F-35A uçağı, 21 Haziran 2018’de teslim alınarak Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine girdi. Üçüncü ve dördüncü uçaklar ise Mart 2019’da teslim alınacak. İlk dört F-35, Türk pilotlarının eğitimi için 2020 sonuna kadar ABD’de kalacak. Daha sonra Türkiye’ye getirilecek. 5. ve 6. uçakların ise Kasım 2019’da Türkiye’ye doğrudan teslimi planlandı. 2018-2020 arasında 13’ü pilot olmak üzere toplam 332 personel F-35 eğitimini ABD’de alacak. 2020’den itibaren ise eğitimler, Malatya’da bulunan 7. Ana Jet Üs Komutanlığı Entegre Eğitim Merkezi’nde yapılacak. (Milliyet)