Küresel mobilite ve seyahat özgürlüğü, modern dünyada bireylerin yaşam kalitesini ve fırsatlarını doğrudan etkileyen önemli bir kavramdır. Güçlü bir pasaport, sınırların kolayca aşılmasını sağlarken, güçsüz bir pasaport, sahibine neredeyse her ülke için vize başvurusu yapma, uzun bürokratik süreçlerle uğraşma ve çoğu zaman ret alma zorunluluğu getirir. Bu durum, eğitim, iş, ticaret veya sadece aile ziyareti gibi temel insani ihtiyaçlar için bile büyük engeller oluşturur. Güvenilir pasaport endeksi raporları, pasaportları vizesiz erişim sağladıkları destinasyon sayısına göre sıralayarak, bu eşitsizliği gözler önüne seriyor.
DÜNYANIN EN GÜÇLÜ PASAPORTLARI İÇİN TIKLAYINIZ
PASAPORT GÜCÜ NEDİR VE GÜÇSÜZLÜK NASIL ÖLÇÜLÜR?
Pasaport gücü, bir ülkenin vatandaşlarının önceden vize almasına gerek kalmadan veya varışta vize (visa-on-arrival) alarak kaç farklı ülkeye seyahat edebildiğini gösteren bir metriktir. Bu metrik, uluslararası seyahat kısıtlamalarının derecesini ortaya koyar. Bir pasaportun “güçsüz” olması, sahibinin çok az sayıda ülkeye vizesiz erişimi olduğu ve çoğu destinasyon için vize almasının zorlu ve maliyetli olduğu anlamına gelir.
2025’İN EN GÜÇSÜZ PASAPORTLARI
Henley Pasaport Index’in 2025 verilerine göre, dünyanın en güçsüz 10 pasaportu ve erişim sağladıkları destinasyon sayıları şu şekildedir:
10. Bangladeş (39 erişim): Güney Asya’da yer alan Bangladeş, dünya pasaport sıralamasında alt sıralarda yer almaktadır. Ülkenin sosyoekonomik koşulları ve uluslararası ilişkileri, vatandaşlarının seyahat özgürlüğünü sınırlamaktadır.
9. Eritre (39 erişim): Afrika Boynuzu’nda bulunan Eritre, katı iç politikaları ve sınırlı uluslararası ilişkileri nedeniyle vatandaşlarına çok az ülkeye vizesiz erişim imkanı sunmaktadır.
8. Libya (38 erişim): Kuzey Afrika’da devam eden siyasi istikrarsızlık ve çatışmalar, Libya pasaportunun gücünü oldukça düşürmüştür ve vatandaşlarının seyahat imkanlarını ciddi şekilde kısıtlamaktadır.
7. Nepal (38 erişim): Himalayalar’ın eteğindeki Nepal, coğrafi güzelliklerine rağmen pasaport gücünde alt sıralarda yer almaktadır. Ekonomik ve politik faktörler, vize kısıtlamalarında etkili olmaktadır.
6. Yemen (32 erişim): Ülkede uzun süredir devam eden iç savaş ve insani kriz, Yemen pasaportunu dünyanın en güçsüzlerinden biri haline getirmiştir. Seyahat etmek neredeyse imkansızdır ve büyük zorluklarla doludur.
5. Somali (32 erişim): Uzun yıllardır süren iç karışıklıklar, hükümet istikrarsızlığı ve güvenlik sorunları, Somali pasaportunun gücünü oldukça düşürmüştür. Vatandaşlarının uluslararası alanda hareket kabiliyeti son derece kısıtlıdır.
4. Pakistan (32 erişim): Güney Asya’daki önemli ülkelerden biri olan Pakistan, siyasi ve güvenlik sorunları nedeniyle pasaport gücünde alt sıralarda yer almaktadır. Bu durum, vatandaşlarının vize alım süreçlerini oldukça zorlaştırmaktadır.
3. Irak (30 erişim): Yıllar süren çatışmalar, siyasi belirsizlik ve bölgesel istikrarsızlık, Irak pasaportunu dünyanın en kısıtlı seyahat imkanı sunan belgelerinden biri yapmıştır.
2. Suriye (27 erişim): On yıldan fazla süren iç savaş, Suriye pasaportunu dünyanın en güçsüzlerinden biri haline getirmiştir. Ülkenin içinde bulunduğu durum, vatandaşlarının uluslararası seyahatlerini son derece zorlaştırmaktadır.
1. Afganistan (25 erişim): Dünyanın en güçsüz pasaportu Afganistan’a aittir. Yıllardır süren siyasi istikrarsızlık, çatışmalar ve insani krizler, Afganistan vatandaşlarının seyahat özgürlüğünü neredeyse tamamen ortadan kaldırmıştır.
Bu pasaportlara sahip vatandaşlar, genellikle dünyanın birçok ülkesine seyahat etmek için kapsamlı vize başvuruları yapmak, uzun bekleme süreleriyle karşılaşmak ve çoğu zaman da ret cevabı almak zorundadırlar.
GÜÇSÜZ BİR PASAPORT NEDEN OLUŞUR?
Bir pasaportun uluslararası alanda zayıf olmasının ardında birden fazla faktör yatar:
- Siyasi İstikrarsızlık ve Çatışmalar: Bir ülkede devam eden savaşlar, iç karışıklıklar veya siyasi belirsizlik, o ülkenin uluslararası imajını olumsuz etkiler ve diğer ülkelerin vize kısıtlamaları getirmesine neden olur.
- Ekonomik Kırılganlık: Yüksek yoksulluk oranları, zayıf bir ekonomi ve temel hizmetlere erişimdeki yetersizlikler, o ülkenin vatandaşlarının yasa dışı göç riski taşıdığı algısını yaratabilir.
- Uluslararası Yaptırımlar ve İlişkiler: Bir ülkeye uygulanan uluslararası yaptırımlar veya diğer ülkelerle olan zayıf diplomatik ilişkiler, vize muafiyeti anlaşmalarının yapılmasını engeller.
- Güvenlik Endişeleri: Terör veya organize suç tehditlerinin yüksek olduğu ülkelerin pasaportları, güvenlik kaygıları nedeniyle daha sıkı vize kontrollerine tabi tutulur.
- Hukukun Üstünlüğü ve İdari Kapasite: Zayıf yönetim, yolsuzluk ve hukukun üstünlüğünün yetersiz olması, bir ülkenin uluslararası güvenilirliğini azaltır.
Pasaport gücü, bir ülkenin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik koşullara bağlı olarak zamanla değişebilir. Siyasi istikrarın sağlanması, ekonomik büyüme, hukukun üstünlüğünün güçlenmesi ve uluslararası ilişkilerin geliştirilmesi, bir pasaportun gücünü artırma potansiyeline sahiptir. Ancak bu süreçler genellikle uzun soluklu ve zorludur.