Yörüngeye fırlatıldıktan sonra hedefine balistik bir yörünge izleyerek ulaşan bu yıkıcı silahlar, nükleer savaş başlığı taşıma kapasiteleriyle stratejik dengeleri belirliyor. Rusya, ABD, Çin gibi büyük güçlerden, bölgesel aktörlerin yükselişine kadar, dünyanın en büyük balistik füze envanterine sahip ülkelerini ve bu durumun küresel güvenliğe etkilerine yakından bakalım.
Modern savaş doktrinlerinde ve stratejik caydırıcılıkta balistik füzeler, bir ülkenin askeri gücünün ve potansiyelinin en önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilir. Yüzlerce, hatta binlerce kilometre ötedeki hedefleri vurabilme kabiliyetleri, onları nükleer silah taşıyıcıları olarak vazgeçilmez kılarken, konvansiyonel savaş başlıklarıyla da yıkıcı bir güce dönüşebilirler. Son dönemde artan bölgesel gerilimler, ülkelerin balistik füze programlarına yaptığı yatırımları ve bu alandaki kapasitelerini bir kez daha dünya gündemine taşıdı.
BALİSTİK FÜZE NEDİR VE STRATEJİK ÖNEMİ NELERDİR?
Balistik füze, motorları sadece fırlatma aşamasında çalışan, sonrasında itici gücü kesilerek hedefine yer çekiminin etkisiyle balistik bir yörünge izleyerek ulaşan bir füze türüdür. Menzillerine göre kısa, orta, kıtalararası (ICBM) ve denizaltından fırlatılan (SLBM) balistik füzeler olmak üzere çeşitli sınıflara ayrılırlar.
- Caydırıcılık: Özellikle nükleer savaş başlığı taşıma kapasitesine sahip kıtalararası balistik füzeler, “ikinci vuruş kapasitesi” sağlayarak nükleer caydırıcılığın temel direğini oluşturur. Bir ülkenin saldırıya uğraması durumunda bile misilleme yapabilme yeteneği, topyekün bir savaşı engelleme amacı taşır.
- Hız ve Menzil: Hipersonik hızlara ulaşabilen ve binlerce kilometre menzile sahip balistik füzeler, hedef ülkelerin savunma sistemleri için büyük bir zorluk teşkil eder.
- Hassasiyet: GPS ve diğer navigasyon sistemleri sayesinde modern balistik füzelerin isabet oranları oldukça artmıştır.
EN ÇOK BALİSTİK FÜZE ENVANTERİNE SAHİP ÜLKELER
Balistik füze envanterleri genellikle ulusal güvenlik sırrı olduğu için kesin sayılar yerine tahminler ve farklı raporlar üzerinden değerlendirme yapılır. Ancak, genel olarak bu alanda öne çıkan ülkeler ve kapasiteleri şöyledir:
- Rusya: Dünyanın en büyük nükleer silah stoğuna sahip olan Rusya, aynı zamanda en kapsamlı ve çeşitli balistik füze envanterine de sahiptir. Karadan fırlatılan ICBM’ler (RS-28 Sarmat, RS-24 Yars, Topol-M gibi) ve denizaltılardan fırlatılan SLBM’ler (Bulava, Sineva gibi) Rusya’nın stratejik gücünün temelini oluşturur. SIPRI’nin 2025 raporuna göre, Rusya’nın yaklaşık 5.459 nükleer savaş başlığı bulunmakta ve bunların önemli bir kısmı balistik füzelerle konuşlandırılabilmektedir.
- Amerika Birleşik Devletleri (ABD): Rusya’nın en büyük rakibi olan ABD de hem karadan (LGM-30G Minuteman III, LGM-35 Sentinel) hem de denizaltılardan (UGM-133 Trident II) fırlatılabilen gelişmiş balistik füze sistemlerine sahiptir. ABD, ICBM teknolojisinde dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri konumundadır. 2025 itibarıyla 5.177 nükleer savaş başlığına sahip olduğu tahmin edilmektedir.
- Çin: Son on yılda füze teknolojisini en hızlı geliştiren ülkelerden biri olan Çin, kısa, orta ve kıtalararası menzilli (DF-41, DF-5, JL-2 gibi) balistik füzelere sahiptir. Çin’in nükleer cephaneliği hızla büyümekte olup, 2025 itibarıyla yaklaşık 600 nükleer savaş başlığına sahip olduğu ve ICBM silolarını hızla genişlettiği belirtilmektedir.
- Fransa ve Birleşik Krallık: Bu iki Avrupa gücü, kara konuşlu balistik füze sistemlerini emekliye ayırmış olsalar da, stratejik caydırıcılık amacıyla denizaltılardan fırlatılabilen (Fransa için M51, İngiltere için Trident II D5) uzun menzilli balistik füzelere sahiptirler. Fransa’nın 290, Birleşik Krallık’ın ise 225 nükleer savaş başlığı olduğu tahmin edilmektedir.
- Hindistan: Hem kısa hem de orta menzilli balistik füzeler (Agni serisi) geliştirmiştir. Agni-V ile 5.000-8.000 km menzile ulaşabilen Hindistan’ın nükleer cephaneliğinde 180 savaş başlığı bulunduğu tahmin edilmektedir.
- Pakistan: Bölgesel dengeyi sağlamak amacıyla kısa ve orta menzilli balistik füze sistemlerine (Shaheen ve Ghauri serileri) yatırım yapmıştır. Nükleer envanterinde 170 savaş başlığı olduğu tahmin edilmektedir.
- Kuzey Kore: Özellikle son yıllarda yaptığı füze testleriyle dikkat çekmektedir. Kısa menzilli füzelerden (KN-23) kıtalararası menzilli sistemlere (Hwasong-17) kadar çeşitli füze envanterine sahiptir. Tahmini 50 nükleer savaş başlığına sahip olduğu düşünülmektedir.
- İran: Bölgedeki en kapsamlı kısa ve orta menzilli balistik füze sistemlerine sahip ülkelerden biridir (Fateh-110, Zolfaghar, Shahab, Sejjil gibi). 2.000 kilometreye kadar menzilli füzeleri bulunmaktadır ve son dönemdeki olaylarla füze kapasitesi sıkça gündeme gelmiştir.
- İsrail: Balistik füze programını oldukça gizli tutmakla birlikte, “Jericho” serisi füzeleriyle bölgesel menzil kabiliyetine sahiptir. 90 nükleer savaş başlığına sahip olduğu tahmin edilmektedir.
TÜRKİYE’NİN KAÇ TANE BALİSTİK FÜZESİ VAR?
Türkiye, kendi balistik füze altyapısını geliştirme aşamasında olan ülkelerden biridir. Envanterinde yerli olarak geliştirilmiş veya tedarik edilmiş kısa ve orta menzilli balistik füzeler bulunmaktadır:
- J-600T Yıldırım: Türkiye’nin ilk balistik füzelerinden olup farklı versiyonları mevcuttur.
- BORA (Khan): 280 km menzile sahip taktik balistik füzedir.
- Tayfun: Türkiye’nin geliştirdiği en uzun menzilli balistik füze sistemlerinden biri olarak dikkat çekmektedir ve menzili 561 km’ye ulaşmaktadır.
- Türkiye, bu projelerle menzil ve isabet kabiliyetini artırmaya devam etmektedir. Savunma sanayii alanındaki genel atılımlar, füze teknolojisine yapılan yatırımları da beraberinde getirmektedir.