ABD’nin Rusya’dan uçak ve S-400 savunma sistemi satın alan Çin’e yaptırım uygulaması büyük gerginlik yarattı. Çin’in sert tepkisini çeken uygulama, Türkiye’yi de ilgilendiriyor.
ABD’nin, Rusya’ya uygulanan yaptırımlar kapsamında 2017 yılında çıkartılan “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası” (CAATSA) uyarınca Çin’e yönelik yaptırım kararı alması büyük tepki çekti. Moskova’dan savaş uçağı ve S-400 füzesi satın alan Çin’in, yaptırım kararı alan ABD’ye yanıtı sert oldu. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Gıng Şuang, başkent Pekin’de düzenlediği basın toplantısında, Washington yönetiminin Çin’in Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi ve Rus savaş uçağı tedarikine yönelik yaptırım kararına ilişkin, “ABD’nin bahsi geçen mantıksız yönteminden güçlü şekilde öfke duyduğumuzu ifade ediyoruz” dedi.
Milliyet’te yer alan haberde, ABD’nin yaptırım kararının uluslararası temel normları ciddi şekilde ihlal ettiğini belirten Sözcü Gıng, bu kararın iki ülke, iki ordu ilişkilerine ciddi zarar verdiğini söyledi. Gıng, “ABD’ye güçlü şekilde hatasını düzeltmeye ve sözde yaptırımları iptal etmeye çağırıyoruz. Aksi takdirde ABD tarafı bunun sonuçlarına katlanmak zorunda kalacaktır” ifadelerini kullandı.
ABD ‘ateşle oynuyor’
Rusya yönetimi de Çin’e yaptırım kararını tepkiyle karşıladı. Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sergey Ryabkov, yaptırım açıklamalarının “ABD’nin yeni eğlencesi” olduğunu belirterek, “Rus – Amerikan ilişkilerini düşüncesizce gererek, hafife aldıkları küresel istikrar kavramının varlığını hatırlamaları fayfalı olabilir” dedi. Ryabkov, “Ateşle oynamak aptalca, bunun sonuçları tehlikeli olabilir” mesajını da paylaştı.
ABD, ilk kez üçüncü bir ülkeye Rusya’dan S-400 ve savaş uçağı aldığı için yaptırım uygulama kararı aldı. ABD Dışişleri Bakanlığı önceki gün Rusya’dan 10 Rus Sukhoi Su-35 4’üncü nesil savaş uçağı ve S-400 füze sistemlerini satın alan Çin Savunma Bakanlığı’na bağlı Malzeme Geliştirme Departmanı yetkililerine yaptırım kararı aldığını açıklamıştı. Hazine Bakanlığı ile birlikte alındığı belirtilen karar departman üyelerinin ABD’ye bağlı bölgelerde ve ABD içerisinde maddi işlemlerin durdurulması, ABD içerisindeki mal varlıklarının dondurulmasını içeriyor. Söz konusu karar ile ayrıca ABD ile ilişkili olan kişilerin ve ABD vatandaşlarının Çin Merkezi Askeri Komisyonu ile ticareti yasaklanıyor.
TÜRKİYE DE GÜNDEMDE
Rusya’dan askeri malzeme almayı planlayan ülkeler arasında Türkiye de yer alıyor. ABD’li yetkililer, ABD’nin Rusya’dan savaş uçağı ve füze alan diğer ülkelere karşı da benzer adımlar atabileceğini ifade ediyor. “Washington Examiner”e konuşan ABD yönetiminden bir yetkili, “Bu adımın eğilimlerimizin ciddiyeti hakkında net bir mesaj olacağını umuyoruz. Belki de bu, diğer ülkeleri Rusya ile savunma ve istihbarat alanında işbirliğinin uygunluğunu iyice düşünmeye sevk eder” ifadelerini kullandı. ABD’li yetkili, Çin’e yaptırımların, Rusya’dan S-400 sistemleri almaya hazırlanan Türkiye için bir sinyal olabileceğinin altını çizdi. ABD’de, özellikle de Kongre’de bir süredir Türkiye’ye CAATSA kapsamında yaptırım uygulanması çağrısı yapılıyor.